De nerd moet terug

Sinds het overlijden in 1996 van de dammer (en gesjeesde wiskundestudent) Jannes van der Wal zit Nederland praktisch zonder nerds. De weinigen die er nog zijn treden nauwelijks in de openbaarheid, en al helemaal niet op de voorgrond. Dat is niet goed. De mensen zouden nog kunnen gaan denken dat hun samenleving gewoon doordraait zonder nerds.

Het is vooral een gevolg van de aangeboren bescheidenheid van de nerd. Voor een deel komt die voort uit een diepere wijsheid: de rechtgeaarde nerd weet dat er een kloof gaapt tussen gelijk krijgen en gelijk hebben. Daarom laat hij of zij (ja, er bestaan ook vrouwtjesnerds!) het gewiekst debatteren bij een talkshow of het leuk uit de hoek komen bij Paul de Leeuw graag over aan de verbaal hoger begaafden uit de alfa- of gamma-wereld, in het plezierige besef dat de nerd de enige is die weet waar het werkelijk om draait.

Maar voor een ander deel zijn het paradoxaal genoeg de technische universiteiten die verantwoordelijk gehouden moeten worden voor het verdwijnen van de nerd uit het openbare leven. In hun wervingsspotjes en voorlichtingsmateriaal laten ze krampachtig gewone, leuke jongelui opdraven, die vooral een frisse anti-nerdhouding uitstralen. De campussen in Enschede, Eindhoven en Delft worden nauwgezet afgespeurd totdat tussen de bleke jongens met veel te hoge voorhoofden wat exemplaren worden aangetroffen die tenminste nog enigszins toonbaar zijn. Ze worden aangevuld met wat leuke meisjes; mochten die onverhoopt niet te vinden zijn bij elektrotechniek of grondmechanica, dan worden ze desnoods gerekruteerd bij ‘educational design’ of ‘innovatiewetenschappen’ of hoe die nieuwe, vage studies ook heten mogen. 

Het aldus samengestelde gezelschapje dient iets uit te stralen van: in Twente studeren is heus niet vreemder dan in Utrecht, hoor! Denk niet dat wij ook maar een tikkeltje ongewoner zijn dan de studenten in Amsterdam of Nijmegen! Integendeel, wij zijn net zo dom als studenten in Groningen, en toch zitten wij op een technische universiteit! Vroeger moest je misschien intelligent zijn om aan een exacte studie te beginnen, maar die tijd is voorbij! Jij kunt óók naar Delft of Eindhoven. Ook al ben je maar een gewone leuke jongen of meisje, bij ons op de campus is het tof!

Deze praktijk is om meer dan een reden kwalijk. Om te beginnen wordt potentiële studenten een rad voor ogen gedraaid. In werkelijkheid namelijk is een exacte studie helemaal niet geschikt voor gewone, leuke jongelui. Daarvoor is zo’n studie gewoon te veeleisend en te moeilijk. Maar ook worden de nerds op het verkeerde been gezet, die beklagenswaardige figuren met louter negens en tienen op hun vwo-examenlijst. Waar moeten die tegenwoordig naartoe? Vroeger waren Twente, Eindhoven en Delft nog veilige thuishavens, waar nerds hun niet geringe talenten aan die van hun mede-nerds konden scherpen, tot meerdere glorie van de exacte wetenschappen en technologie.

Helaas, die tijd is niet meer. Ook de technische universiteiten hebben een knieval gedaan voor de gewone, leuke mensen die het in Nederland voor het zeggen hebben. Voor de nerd zit er weinig anders op dan ook gewoon en leuk te worden. (2006)